Vì sao ngàn năm Cá chép vẫn chưa hoá Rồng

Truyền thuyết về “Cá chép hóa rồng” hẳn nhiều người cũng biết đến. Tích xưa kể rằng: 'Vào một năm nọ, nạn hạn hán hoành hành vì số Rồng quá ít, không đủ làm mưa điều hòa cho cả nhân gian. Ngọc Hoàng thượng đế liền tổ chức một cuộc “thi Rồng” nhằm tuyển chọn các con vật đủ khả năng, phẩm chất hóa Rồng cứu nhân độ thế.

Khi chiếu Trời ban xuống, vua Thủy Tề loan báo cho tất cả các cư dân dưới nước tham gia vào cuộc thi. Cuộc thi có ba kì. Mỗi kì vượt qua một đợt sóng. Con vật nào đủ sức đủ tài, vượt được cả ba đợt sóng thì mới được hóa Rồng. Đến lượt Cá Chép vào thi thì gió thổi ào ào mây kéo ầm trời. Chép ta vượt luôn một hồi qua ba đợt sóng và lọt vào cửa Vũ Môn. Khi đó Cá Chép được hóa thân vảy- đuôi- râu- sừng mọc ra, vóc dáng bỗng trở nên oai linh, giống hệt thần Rồng. Sau khi hóa Rồng, cá Chép phun nước làm gió táp mưa sa, cứu độ muôn loài thoát khỏi hạn hán, làm cho sự sống hồi sinh.

Kể từ ngày Cá Chép hóa Rồng, rất nhiều cá chép khác trên sông phấn khích mà kết bầy bơi ngược dòng đến dưới Vũ Môn. Bất quản dòng nước hung hãn thế nào, luôn có vô số con cá chép liều mình nhảy lên, và cho dù có rơi xuống đến trầy da tróc vảy chúng cũng không hề bỏ cuộc.

Thế nhưng đã rất nhiều năm trôi qua, không một con cá chép nào có thể chạm đến Vũ Môn. Chúng quá thất vọng bèn kéo nhau đến gặp vua Thủy Tề, xin Thủy Tề vương hãy hạ Vũ Môn thấp xuống, bởi nếu không sẽ chẳng có con cá nào thành rồng được.

Sau một hồi tranh luận làm rung chuyển thủy cung, cuối cùng vua Thủy Tề cũng đồng ý hạ Vũ Môn thấp xuống để tất cả cá chép đều có thể dễ dàng nhảy qua. Lẽ dĩ nhiên, tất cả chúng đều được trở thành rồng.

Lúc đầu, đàn cá chép rất hân hoan vui sướng vì cuối cùng chúng đã toại nguyện – đó quả là kỳ tích mà phải trải qua hàng ức vạn năm mới có thể xuất hiện một lần.

Nhưng sau một thời gian, chúng nhìn nhau và tự hỏi: Rốt cuộc thì làm rồng và làm cá chép có gì khác nhau? Tất nhiên không con nào có thể trả lời được vì tất cả chúng đều giống y hệt như nhau.

Thế là đàn cá chép lại cùng nhau gặp vua Thủy Tề để than vãn, rằng chúng phải nhọc sức vượt Vũ Môn để hóa rồng, vậy mà khi trở thành rồng rồi lại chẳng có gì thú vị hơn khi làm cá chép.

Thủy Tề vương cười lớn và nói rằng:

“Kỳ thực trong các ngươi chưa có ai trở thành rồng cả. Vũ Môn mà các ngươi dễ dàng nhảy qua thật ra lại là giả. Ta thấy các ngươi đáng lẽ phải nỗ lực một phen gian khó, nâng cao tiêu chuẩn bản thân… vậy mà không những không cố gắng lại còn đến gặp ta kêu ca. Bởi vậy ta đã che đi Vũ Môn thật và dựng lên Vũ Môn giả để các ngươi thỏa nguyện. Chứ Vũ Môn thật được tạo thành bởi linh khí của trời đất, đừng nói là ta, ngay đến Ngọc Hoàng Thượng Đế cũng không hạ xuống cho các ngươi được đâu.”

Cuối cùng, vua Thủy Tề nói:

“Nếu tất cả cá chép đều thành rồng dễ dàng thì ‘rồng’ rốt cuộc cũng chỉ là một tên gọi khác của loài cá chép mà thôi. Nếu các ngươi muốn biết rồng thật sự khác cá chép thế nào, thì chỉ có một cách duy nhất là bằng mọi giá vượt qua Long Môn thật. Khi đó, ai chỉ là cá còn ai là Rồng thì các ngươi sẽ phân biệt ra ngay.”

Lời bàn:

Theo quan niệm phương Đông, cá Chép tượng trưng cho sức khỏe và tài lộc. Trong đường quan lộ, cá Chép là biểu tượng của sự thăng tiến, công danh. Bởi vậy người ta thường xem hình ảnh cá chép hóa rồng là biểu tượng của sự an lành và sung túc, thịnh vượng. Thăng tiến trong học hành, thi cử, công danh và may mắn về tài lộc trong thương mại.

Tất cả cá chép đều có cơ hội trở thành rồng, nhưng thành hay bại lại là do bản thân nỗ lực như thế nào, chứ không phải là bởi tiêu chuẩn ấy có hạ thấp hay không. Nếu quả thực tiêu chuẩn được hạ thấp rồi, thì dẫu có “đạt”, vẫn chỉ là mang một tên gọi khác của chính mình mà thôi.

Do đó, cá chép muốn hóa rồng thì chỉ còn cách là nỗ lực bơi ngược dòng mà nhảy qua Vũ Môn. Một bậc cao nhân từng giảng, đại ý rằng: xã hội nhân loại cũng giống như dòng chảy lớn. Người ta nếu cứ xuôi theo dòng thì vĩnh viễn sẽ chìm ngập trong vũng lầy ô trọc nơi trần thế. Bởi vậy, cá chép cần phải “bơi ngược dòng”, còn con người thì cần “phản bổn quy chân”, rũ bỏ những cái xấu xa bại hoại mà tìm về với bản tính ban sơ của mình, đó là Chân, Thiện, Nhẫn. Con người từ khi sinh ra ai ai cũng mang trong mình những phẩm chất ấy. Nhưng cùng theo sự phát triển của xã hội, ai cũng cho rằng mình đang tiến lên nhưng kỳ thực là thụt lùi. Khi đạo đức không còn, chuẩn mực của bản thân bị hạ thấp, thì con người sẽ mãi mãi giống như loài cá, chịu hạn chế trong sông hồ mà không thể thoát ra ngoài.

Bởi vậy, cũng giống như cá chép muốn hóa rồng thì phải vượt Vũ Môn, con người muốn nhảy thoát khỏi nơi trần thế để trở thành một sinh mệnh cao tầng thì phải tu luyện. Quá trình tu luyện là một chặng đường gian khổ, giống như Đường Tăng trải qua 81 kiếp nạn sang Tây Trúc thỉnh kinh. Vì khó khăn gian khổ như thế nên cánh cửa tu luyện dẫu rộng mở vẫn chỉ có rất ít người dám đặt chân vào. Nhưng khi khó khăn qua đi thì huy hoàng sẽ tới. Người chân tu cuối cùng sẽ đắc Đạo, thăng thiên, như cá chép hóa rồng, được tận hưởng những điều mỹ diệu của thế giới nơi Thiên Thượng. Đó là điều mà người bình thường không thể hiểu hay cảm nhận cho được. Người phàm chỉ có thể biết thế giới mình đang sống chứ không thể cảm thụ được cảnh giới cao hơn của sinh mệnh…

Rốt cuộc thì, cá bơi dưới nước, Rồng bay trên Trời. Vũ Môn vẫn luôn ở đó, cơ hội hóa rồng vẫn dành cho bất cứ ai, chỉ có điều cá có đủ dũng khí để vượt qua hay không…