Tục cúng Mụ là một trong những tín ngưỡng dân gian mang dấn ấn của tín ngưỡng thờ Mẫu, thường được tổ chức vào dịp đầy cữ, đầy tháng hoặc đầy năm của một đứa trẻ để ghi nhớ về cội nguồn cũng như hi vọng những điều tốt đẹp cho đứa trẻ. Dưới đây là văn khấn cúng Mụ chuẩn nhất cho lễ đầy tháng, thôi nôi cho bé.
Theo quan niệm dân gian của cộng đồng người Việt, đứa trẻ được sinh ra là do các vị Đại Tiên (Bà chúa Đầu thai) mà trực tiếp là 12 Tiên Nương (12 Bà Mụ) nặn ra. Mỗi bà Mụ sẽ có trách nhiệm nặn ra một bộ phận cho đứa trẻ như mắt, mũi, tay, chân, tóc,… xấu hay đẹp cũng là do Mụ nặn ra cả. Vì vậy, khi đứa trẻ đầy cữ (ba ngày tuổi), đầy tháng (một tháng tuổi) hay thôi nôi (một năm tuổi) thì bố mẹ, ông bà phải bày tiệc cúng Mụ để tạ ơn các Bà Mụ đã mang đứa trẻ đến với gia đình và cầu xin các Mụ ban cho đứa trẻ mọi điều may mắn tốt lành.
Sau khi bày lễ cúng 12 Bà Mụ và 3 Đức Ông trang trọng, đẹp mắt, bố hoặc mẹ đứa trẻ sẽ thắp ba nén hương và bế đứa bé ra trước án khấn. Dưới đây là bài văn khấn cúng Mụ chuẩn nhất khi làm lễ đầy tháng, thôi nôi cho bé tại nhà.
Nam Mô A Di Đà Phật!
Nam Mô A Di Đà Phật!
Nam Mô A Di Đà Phật!
- Con kính lạy Đệ nhất Thiên tỉ đại tiên chúa
- Con kính lạy Đệ nhị Thiên đế đại tiên chúa
- Con kính lạy Đệ tam Tiên Mụ đại tiên chúa
- Con kính lạy Thập nhị bộ Tiên nương
- Con kính lạy Tam tập lục cung chư vị Tiên nương
Hôm nay là ngày … tháng … năm
Vợ chồng con là …………………..
Sinh được con (trai, gái) đặt tên là ……………………
Chúng con ngụ tại : ……………………………………..
Nay nhân ngày đầy tháng (đầy cữ, đầy năm) chúng con thành tâm sửa biện hương hoa lễ vật và các thứ cúng dâng bày lên trước án, trước bàn tọa chư vị Tôn thân kính cẩn tâu trình :
Nhờ ơn thập phương chư Phật, chư vị Thánh hiền, chư vị Tiên Bà, các đấng Thần linh, Thổ Công, Long Mạch, Thổ Địa chính thần, Tiên tổ nội ngoại, cho con sinh ra cháu tên là …………… sinh ngày ……………. được mẹ tròn con vuông.
Cúi xin chư vị Tiên Bà, chư vị Tôn thần giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật, phù hộ độ trì, vuốt ve che chở cho cháu được ăn ngoan, ngủ yên, hay ăn chóng lớn, vô bệnh vô tật, vô tai vô ương, vô hạn vô ách. Phù hộ cho cháu bé được tươi đẹp, thông minh, sáng láng, thân mệnh bình yên, cường tráng (nếu là bé trai), kiếp kiếp được hưởng vinh hoa phú quý. Toàn gia chúng con được phúc thọ an khang, nhân lành nảy nở, nghiệp dữ tiêu tan, bốn mùa không hạn ách nào xâm, tám tiết hưởng vinh quang thịnh vượng.
Xin thành tâm kính lễ, cúi xin được chứng giám lòng thành.
Nam Mô A Di Đà Phật !
Nam Mô A Di Đà Phật!
Nam Mô A Di Đà Phật!
Cẩn cáo!
(Theo “Văn khấn cổ truyền Việt Nam”, nhà xuất bản Hồng Đức)
Khi đã khấn xong thì bố hoặc mẹ chắp tay bé lại trước án vái ba vái và sau ba tuần hương thì tạ lễ. Sau khi hoàn tất các nghi thức tiếp theo thì gia đình mang vàng mã, váy áo đi hoá, vẩy rượu lúc đang hoá. Các đồ chơi thì giữ lại cho cháu bé lấy khước.
Lưu ý mâm lễ cúng Mụ phải để cạnh giường ngủ của bé, mẹ bế con ngồi góc giường, lễ xong thì phóng sinh cho chim bay đi, thả cua, ốc ra sông, hồ. Sau đó lấy một ít đồ ăn đấm mồm làm phép cho bé hay ăn chóng lớn rồi cả gia đình và bạn bè cùng thụ lộc, chúc cho cháu bé mọi điều tốt lành và tặng quà hoặc tiền lì xì của khách mời, của bà con họ hàng cho cháu bé và gia đình nhân ngày cháu tròn một tháng tuổi.