Từ hành trình sinh mệnh của cá hồi gợi mở ý nghĩa đời người

Cứ 4 năm một lần, vào tháng 10, ở đoạn sông Adams thượng du sông Fraser – Canada, mặt nước sông bình thường phẳng lặng bỗng cuồn cuộn sục sôi, hàng triệu con cá hồi từ Thái Bình Dương bơi ngược dòng nước lên, đến đoạn sông này đẻ trứng. Thân cá hồi trắng bạc, trong quá trình ngược dòng sông bơi lên đến đây đã biến thành đỏ tươi. Toàn bộ mặt sông biến thành màu đỏ rực của cá hồi.

Cuộc đời cá hồi khiến chúng ta kinh ngạc. Bắt đầu từ trứng cá, mỗi con cá cái có thể sinh sản khoảng 4.000 quả trứng, đồng thời nó tìm mọi cách để giấu số trứng đó phía dưới các viên đá cuội. Một lượng trứng lớn vẫn bị các loài cá khác và loài chim phát hiện ra, trở thành bữa tiệc của chúng. Số trứng may mắn sót lại nằm dưới những viên đá cuội, trải qua mùa đông, phát triển thành cá con. Khi mùa xuân đến, cá con lại thuận theo dòng sông bơi xuống, rồi vào hồ nước ngọt. Cá con sống trong hồ nước ngọt khoảng một năm, sau đó lại xuôi dòng ra biển. Trong một năm ở hồ, phần lớn lũ cá con này không thoát khỏi vận mệnh bị các loài khác bắt làm mồi. Cứ 4 con cá vào sống trong hồ thì có tới 3 con bị loài khác ăn thịt, chỉ còn một con là ra đến biển.

Nguy hiểm vẫn chưa dừng lại, ra đến biển mênh mông, cũng chính là vào nơi nguy hiểm bội phần. Ở Thái Bình Dương rộng mênh mông, cá hồi con một mặt nỗ lực trưởng thành, một mặt phải đối diện với cá voi, báo biển và các loài cá khác tấn công, đồng thời còn có số lượng lớn các tàu đánh bắt cá uy hiếp sinh mệnh chúng. Trong 4 năm tròn, cá hồi đã phải trải qua vô số hiểm nguy mới có thể trở thành cá hồi trưởng thành khoảng 3 kg.

Khi trưởng thành, tiếng gọi nội tại thôi thúc cá hồi bắt đầu cuộc hành trình trở về nơi nó sinh ra. Đầu tháng 10, tất cả cá hồi trưởng thành đều tập kết ở cửa sông Fraser, rầm rầm rộ rộ bơi về nơi nó sinh ra. Từ khi bơi vào cửa sông, cá hồi không ăn bất cứ thứ gì, dốc hết sức bơi, ngược dòng nước vượt lên khiến cá hồi hầu như đã mất hết năng lượng và sức lực. Cá hồi phải liên tục nhảy lên mặt nước để tránh các dòng nước xiết nguy hiểm, thậm chí có con còn nhảy cả lên bờ, trở thành miếng mồi ngon lành cho các động vật khác. Có con bơi gần đến đích thì kiệt sức mà chết, đem theo mấy nghìn quả trứng cá trong bụng nó chết theo. Trong số 4.000 quả trứng cá ban đầu mà một con cá hồi cái sinh ra, cuối cùng chỉ có 2 con cá trưởng thành về được đến nơi đẻ trứng.

Sau khi đến nơi đẻ trứng, cá hồi không nghỉ ngơi, bắt đầu từng cặp từng đôi đào hố đẻ trứng. Sau khi đẻ trứng xong, cá hồi kiệt sức, từng cặp từng cặp chết, kết thúc hành trình gian khổ, tử vong chỉ để sinh sôi nảy nở đời sau. Mùa đông đến, tuyết trắng phủ kín mặt đất, cả thế giới trở nên tĩnh lặng. Ở tầng nước dưới lớp băng tĩnh lặng phủ kín mặt sông kia, những sinh mệnh mới bắt đầu chào đời và sinh trưởng.

Cuộc đời cá hồi chứa đầy nguy hiểm và bi tráng. Cá hồi phải vượt qua vô vàn khổ nạn, ẩn tránh vô số hiểm nguy, vào thời khắc cuối cùng của sinh mệnh, vùng vẫy chống chọi vượt ngược dòng nước xiết, bơi về nơi đẻ trứng, kết thúc cuộc đời. Cảnh tượng bi tráng này diễn ra trước mắt loài người, khiến chúng ta cảm động, nghĩ suy và cố gắng.

Cuộc đời cá hồi xuyên suốt một mạch chính sinh mệnh rất rõ ràng:

Trong quá trình sinh mệnh của nhân loại, cũng có mạch chính sinh mệnh vô cùng rõ ràng. Chúng ta phải nỗ lực trưởng thành, không tiếc bất kỳ giá nào, để sinh mệnh chúng ta thành thục. Để sinh mệnh thành thục, chúng ta phải trải nghiệm, trải nghiệm tự nhiên, nhân văn, xã hội và lịch sử, khiến cho sinh mệnh chúng ta trở nên hoàn mỹ. Chúng ta phải có tinh thần sứ mệnh, sống không phải chỉ để sống mà thôi, đằng sau sinh mệnh của chúng ta còn tồn tại những sinh mệnh.

Sứ mệnh này có thể mỗi người khác nhau, nhưng từ ý nghĩa cuối cùng mà nói, thì đều giống nhau, đều vì chúng ta và các đời sau của chúng ta sống hạnh phúc hơn trong thế giới hài hòa với tự nhiên.

Có thể chúng ta không phải trả giá bằng chính sinh mệnh bản thân mình như cá hồi, nhưng sự thiêng liêng hoàn thành sứ mệnh của mình, thì cũng giống như cá hồi bơi ngược dòng nước xiết, cần phải nghiêm túc và không dao động.

Trong cuộc sống hiện thực, có quá nhiều người đã quên mất bản thân mình cần phải trưởng thành, nên đã trở nên lười biếng, nhạt nhẽo và tầm thường. Cũng có quá nhiều người đã quên mất bản thân mình cần phải trải nghiệm, nên đã trở nên hèn nhát, hẹp hòi và cố chấp. Cũng có quá nhiều người đã quên sứ mệnh mà bản thân mình đang gánh vác, nên đã trở nên yếu ớt, mê mờ và thất bại.

Hàng nghìn hàng vạn người kia, hàng năm khi mùa cá hồi ngược dòng sông về nơi đẻ trứng, đã tụ tập bên bờ sông để ngắm nhìn cá hồi vật lộn giữa sự sống và cái chết, liệu có được chút cảm ngộ nào từ sinh mệnh của cuộc đời cá hồi hay không?

Xem cuộc đời cá hồi, chúng ta bất giác cảm thấy vô cùng nể phục. Cả cuộc đời đầy những trắc trở và hy vọng. Cuộc đời một con người, cũng có thể yên bình lặng lẽ, cũng có thể oanh liệt hào hùng, tại sao lại có sự khác biệt này? Chính là bởi con tim chúng ta, nếu trên con đường trưởng thành không chịu nổi sự cô độc, khi gặp sự vật tươi đẹp thì muốn theo đuổi truy cầu, chỉ mong muốn an dật nhàn nhã, chẳng dám đối diện với khó nạn, tìm mọi cách trốn tránh hiểm nguy… như vậy, chẳng thể trưởng thành, cuối cùng ắt sẽ gục ngã.

Vậy nên, hãy học tập sự mạnh mẽ kiên cố của cá hồi, bất chấp hiểm nguy lội ngược dòng nước xiết, cuối cùng trở về nơi ban đầu chúng ta đã sinh ra…

Nam Phương.