Truyền kỳ về Đức Phật Thích Ca Mâu Ni và gia đình hoàng tộc của mình - P1

Đức Phật Thích Ca Mâu Ni sinh thời đã là bậc thái tử tôn quý, có trong tay tất cả hạnh phúc thế gian mà người đời ngưỡng mộ. Vậy tại sao Ngài lại vứt bỏ ngôi báu, vứt bỏ giàu sang và quyền uy tột đỉnh để khắc khổ tu hành?

Vừa mới chào đời đã biết nói, không ai đỡ mà tự bước đi

Hơn 2500 năm trước ở Ấn Độ cổ, tại vùng đất thuộc Nepal ngày nay có một quốc gia là Ca Tỳ La Vệ (Kapilavastu). Quốc vương là dòng tộc Thích Ca, họ Kiều Đạt Ma (Gautama), tên là Thủ Đồ Đà Na (Suddhodana), ý nghĩa là ‘thóc lúa thuần tịnh’, do đó cũng được gọi là Tịnh Phạn Vương.

Vua Tịnh Phạn đã luống tuổi nên luôn cầu có được một đứa con trai kế nghiệp. Một hôm trong giấc mộng, vương hậu Ma Da (Maya) thấy một con voi trắng sáu ngà, miệng ngậm đóa sen từ trên không bay đến rồi tiến vào thân thể bà từ phía sườn bên phải. Không lâu sau bà có mang và sinh hạ thái tử vào năm 565 TCN. Tiểu thái tử được đặt tên là Tất Đạt Đa (Siddhārtha), cái tên mang ý nghĩa là “Cát tường”, là “Thành tựu hết thảy”.

Tương truyền, Thái tử mới sinh ra đã biết đi, biết nói, trên thân tỏa ánh hào quang, dưới mỗi bước chân là một đóa hoa sen khai nở. Thiên thượng mừng vui vì Thái tử giáng sinh mà rải xuống thiên hoa, hương thơm theo gió lan tỏa khắp không gian, tiếng nhạc trời cũng đồng thời vang lên, giữa đất trời xuất hiện một cảnh tượng tốt lành may mắn.

Bảy ngày sau khi hạ sinh Thái tử, vương hậu Ma Da qua đời. Em gái của vương hậu là Ma Ha Ba Xà Ba Đề (Mahaprajapati) đã thay chị nuôi dưỡng Thái tử nên người.

Vua Tịnh Phạn hơn 50 tuổi mới có con trai nên vô cùng yêu quý Thái tử. Ông mời thầy tướng đến xem vận mệnh, thầy tướng nói: “Thái tử có 32 tướng đại trượng phu, mang trên thân đại uy đức, sau này trưởng thành sẽ hưởng hết phú quý vinh hoa ở thế gian. Nhưng nếu từ bỏ ngôi vua xuất gia thì nhất định Ngài sẽ thành tựu Đại Giác Thế Tôn, danh tiếng truyền xa bốn cõi”.

Đương thời có vị tiên nhân tên là A Tư Đà (Asita) cũng vào cung thăm Thái tử. Vừa gặp Thái tử, A Tư Đà đã tỏ ra vui mừng khôn xiết, nhưng ngay sau đó ông lại buồn rầu đến mức nước mắt giàn giụa.

Vua Tịnh Phạn thấy kỳ lạ bèn hỏi A Tư Đà. A Tư Đà nói, Thái tử sau này nhất định sẽ xuất gia tu Đạo, thành tựu nên bậc Chính đẳng Chính giác vô thượng, những người có duyên nghe Thái tử giảng Pháp sẽ được giải thoát. Nhưng vì sao A Tư Đà lại khóc? Bởi ông đã quá tuổi rồi, e rằng sẽ không thể đợi được đến ngày Thái tử truyền giảng chính Pháp. Phải bỏ lỡ cơ duyên vạn cổ như thế, nên ông đã đau buồn rơi lệ.

Vua Tịnh Phạn hy vọng Thái tử sẽ kế thừa ngôi báu, trở thành bậc quân vương nhất thống thiên hạ. Do đó ông đã vắt kiệt tâm tư để tìm cách ngăn con mình xuất gia.

Dạo chơi quan sát khắp cổng thành

Ngay từ thuở ấu thơ Thái tử Tất Đạt Đa đã tỏ ra là một cậu bé phi thường. Thấy côn trùng bị nông phu đào lên rồi lại phải làm mồi cho chim chóc, Thái tử đau buồn trước cảnh chúng sinh tương tàn. Những khổ ải chốn thế gian luôn khiến Ngài lo nghĩ suy tư.

Năm 7 tuổi, Thái tử bắt đầu tiếp thu giáo dục chính quy Bà La Môn, đã học tất cả tri thức và kỹ thuật mà thành viên hoàng tộc cần phải có. 

Năm 12 tuổi, Thái tử đã nắm được học vấn rất cao trong xã hội đương thời, hơn nữa còn học võ thuật, trở thành cao thủ cưỡi ngựa, bắn cung, múa kiếm, tài năng vượt xa vương tử của các quốc gia láng giềng.

Năm 16 tuổi, Thái tử kết hôn với đệ nhất mỹ nữ Da Du Đà La (Yasodharā). Vua Tịnh Phạn đã cưới cho thái tử ba phu nhân, trong đó Da Du Đà La là đệ nhất. Nhà vua còn lựa chọn 3000 cung nữ, đêm ngày thay nhau hầu hạ. Họ có thể biểu diễn những nhạc phẩm mỹ diệu, nhảy múa những vũ điệu tươi đẹp, bất cứ lúc nào họ cũng làm hết sức để Thái tử vui lòng.

Vua Tịnh Phạn lo sợ Thái tử vì suy tư quá nhiều mà chán ghét thế tục, từ đó nảy sinh ý niệm xuất gia. Do đó nhà vua đã xây cho Thái tử ba cung điện nguy nga tráng lệ gọi là Tam Thời Điện, nghĩa là ‘cung điện ba mùa’ (ở miền trung Ấn Độ, một năm chỉ có 3 mùa). Trong đó một tòa là Noãn Cung để chống giá lạnh mùa đông, một tòa là Lương Cung để tránh nóng nực mùa hè, còn một tòa là để tránh ẩm ướt vào mùa mưa. Bên ngoài Tam Thời Điện lại có ba vòng tường thành, mỗi vòng đều lắp cửa sắt, cần phải có 500 người hợp lực mới có thể đóng mở được. Mỗi khi đóng mở, tiếng cửa vang lên ầm ầm, cách xa 20 dặm đều có thể nghe rõ. Trong ngoài mỗi tầng cửa sắt đều có tráng sỹ canh phòng nghiêm ngặt, ngăn không cho thái tử vượt ra ngoài. 

Kinh Trung Bộ có đoạn kể về cuộc sống thời niên thiếu của Thái tử như sau:

Lần lượt cư trú ở 3 cung điện, bất kể là ban ngày hay ban đêm Thái tử đều được bảo hộ bởi lọng hoa lệ màu trắng để đoạn tuyệt sự xâm phạm nhiễu loạn của bụi đất, nóng lạnh và sương gió, hưởng thụ hết mọi xa hoa của cuộc sống hoàng tộc.

Một lần Thái tử muốn ra ngoài dạo chơi. Vì để ngăn không cho Thái tử trông thấy khổ nạn chốn nhân gian, vua Tịnh Phạn đã sai người đi dọn sạch tất cả những thứ rác rưởi ô uế trên đường. Những người già cả ốm đau bệnh tật hay tử vong, những người khuyết tật hay tàn tật… tất cả đều bị xua đuổi, không được phép để Thái tử trông thấy. Sau khi bố trí xong, nhà vua mới cho xe châu báu chở thái tử đi du ngoạn ở khu vực các cổng thành Đông, Nam và Tây, Bắc.

Đương thời có một vị Thần, vì lo sợ Thái tử mải mê hưởng lạc chốn nhân gian nên đã biến hóa ra mọi hình tượng, mục đích là để thôi thúc Ngài buông bỏ ham dục mà xuất gia.

Khi du ngoạn ở cổng thành Đông, Thái tử trông thấy một cụ già tóc bạc răng rụng, lưng còng lọm khọm, tay chống gậy tre, bước đi khó nhọc.

Khi du ngoạn ở cổng thành Nam, Thái tử thấy một người bị bệnh tật giày vò, khổ đau đầy mình, thân nằm trong đống phân bẩn thỉu, hơi thở yếu ớt, sinh mệnh chỉ còn trong chốc lát.

Khi du ngoạn ở cổng thành Tây, Thái tử thấy một thi thể yểu mệnh. Gia quyến của người đã khuất đang vây xung quanh khóc lóc thảm thiết. Thái tử đau buồn cảm thán: “Ta là Thái tử, cứ cho rằng tuổi thanh xuân mạnh khỏe, nhưng lẽ nào ta có thể trốn thoát khỏi tương lai già cả, bệnh tật, và tử vong? Cõi thế gian này, liệu ai có thể siêu thoát khỏi sinh tử?”.

Cuối cùng khi du ngoạn ở cổng thành Bắc, Thái tử thấy một người tu hành từ tâm thái đến cử chỉ đều toát lên vẻ khoan thai tĩnh tại. Thần thái tiêu diêu thoát tục ấy khiến Thái tử chấn động sâu sắc. 

Thái tử bèn hỏi: “Con người làm thế nào mới không già, không bệnh, không chết?”.

Người tu hành trả lời rằng: “Hết thảy sự vật trên thế gian đều vô thường, chỉ có từ bỏ người thân, từ bỏ những niềm say mê yêu thích để xuất gia thì mới là phép giải thoát”.

Thái tử nghe xong liền nảy sinh ý định xuất gia. Nhưng khi xin phép vua cha, Tịnh Phạn vương đã rơi lệ không đồng ý. Thái tử lại thỉnh cầu và nói: “Nếu phụ vương có thể đáp ứng bốn nguyện vọng này thì con sẽ không xuất gia nữa: Thứ nhất, không già; Thứ hai, không bệnh; Thứ ba, không chết; Thứ tư, tất cả đồ vật không tổn hại không hủy diệt”.

Vua Tịnh Phạn biết là không thể thay đổi được Thái tử, vì thế càng thêm lo lắng buồn rầu.

Năm 595 TCN Thái tử 29 tuổi, khi đang ở trong vườn hoa suy nghĩ sâu xa, Ngài nhận được tin tiểu vương tử chào đời. Con trai chào đời đã tạo thêm cho thái tử một cản trở về tình cảm. Ngài thở dài: “Gông cùm sinh ra rồi!”.

Sau này Tiểu vương tử được đặt tên là La Hầu La (Rāhula), có nghĩa là gông cùm, trở ngại.

Nửa đêm bỏ hoàng cung ra đi

Công danh lợi lộc dẫu nhiều đến đâu cũng không chống lại được già nua, bệnh tật, khổ đau và cái chết. Thế gian dẫu tươi đẹp thế nào cũng không thể mãi mãi ở bên người mình yêu thương. Thái tử thể ngộ được những điều này, lòng quyết tâm cầu Đạo của Ngài không tình cảm thế gian nào có thể ngăn cản được.

Ngày mùng 8 tháng 2 năm 595 TCN, vào một đêm trăng sáng vằng vặc,Thái tử đã lặng lẽ trở dậy, chuẩn bị ra đi.

Trước tiên, ngài đến phòng ngủ của Thái tử phi, chăm chú ngắm nhìn nàng Da Du Đà La và con trai đang say sưa giấc nồng. Sau đó, ngài lặng lẽ cáo biệt.

Ra khỏi phòng, Thái tử thấy các cung nữ đang nằm ngủ, tóc xõa rũ rượi, phấn son tàn tạ, miệng mê sảng nói những lời trong mộng. Có người rỏ nước rãi, có người ngáy o o, những dung nhan mỹ miều và lời ca điệu múa tươi đẹp ngày thường giờ chỉ như khói thoảng. Thái tử cảm thán rằng: “Nơi nhân thế này, rất nhiều sự vật đều là hư ảo không thực. Ta nhất định phải tìm cầu con đường giải thoát, không được chần chừ do dự nữa”.

Ngài quay người cưỡi lên con bạch mã. Tiểu đồng coi ngựa của Thái tử là Xa Nặc (Channa) theo sát phía sau, ra sức nắm chặt đuôi ngựa để ngăn Ngài xuất cung. Nhưng Thái tử dũng mãnh nhảy lên lưng ngựa phóng đi, đem theo cả Xa Nặc bay vọt qua tường thành cổng Bắc. Khi đó mặt đất rung động, các Thiên Thần cầm cờ phướn dẫn đường, trợ giúp Thái tử chạy thoát. Quả đúng là: “Phật tính nhất xuất, chấn động thập phương thế giới” (Phật tính xuất hiện, chấn động mười phương thế giới).

Khi đã rời xa cung điện hào hoa thì cũng là lúc trời tảng sáng. Thái tử phi ngựa đến khu rừng cách xa kinh thành hơn trăm dặm. Ngài tháo hết châu ngọc trên búi tóc xuống để dâng kính phụ vương, tháo những chuỗi ngọc trên thân để dâng kính cho dì Ma Ha Ba Xà Ba Đề, tháo những trang sức còn lại để dâng tặng nàng Da Du Đà La. Ngài đưa tất cả cho Xa Nặc để mang tín vật trở về.

Để bày tỏ nguyện vọng đoạn tuyệt với cuộc sống thế tục, thái tử rút kiếm cắt tóc trên đầu, đồng thời phát thệ rằng: “Nếu tôi không thoát khỏi vòng sinh tử thì sẽ không trở về hoàng cung. Nếu tôi không tu thành Phật Đạo thì sẽ không gặp lại Phụ vương. Nếu tôi không đoạn tuyệt hết tình cảm ân ái thì sẽ không quay về gặp dì và vợ con”.

Xa Nặc rơi lệ khuyên can: “Ngài ở trong cung hưởng vinh hoa tôn quý, còn núi rừng này nơi đâu cũng là gai góc, trùng độc, dã thú. Ngài sao có thể chịu được những khổ nạn hiểm nguy ở nơi này được?”.

Thái tử trả lời: “Ở trong cung, phụ vương tuy đã loại trừ hết thảy những gai góc trùng độc dã thú, nhưng không thể trừ bỏ được những khổ ải đau buồn. Ta vì muốn giải thoát khỏi vòng trói buộc của già cả, bệnh tật, khổ đau và cái chết, nên mới quyết chí đi tìm niềm an lạc vĩnh hằng”.

Biết rằng không thể níu kéo được bước chân Thái tử, Xa Nặc đành phải quay về.

Xa Nặc dắt con ngựa cùng châu báu và trang sức của Thái tử trở về hoàng cung, khiến cả vương triều Ca Tỳ La Vệ chấn động như trời sập. Vua Tịnh Phạn đau buồn vô cùng, Da Du Đà La cũng buồn đau không kém. Nàng không thể nào hiểu được: Tại sao Thái tử lại từ bỏ cuộc sống hạnh phúc tươi đẹp, không nói một câu nào mà đã vội bỏ đi?

(Còn tiếp)

Kiến Thiện.