Bí ẩn Kinh Dịch: Bài học về quyền lực và tiền bạc của quẻ Càn Vi Thiên

“Nhân chi sơ, tính bản thiện”, mỗi sinh mệnh khi mới sinh ra đều có phần tiên thiên tốt đẹp và thuần chính. Nếu các sinh mệnh cứ giữ mãi sự tốt đẹp như vậy, thì sẽ không có gì bất hạnh xảy ra cho nhân loại. Nhưng đáng tiếc thay, thuận theo thời gian tất cả đều biến đổi xấu đi, đó cũng là quy luật của vũ trụ. Trong quẻ “Càn Vi Thiên” của Kinh Dịch ẩn chứa nhiều bài học giúp chúng ta tu sửa bản thân, giảm bớt cái xấu, sống theo đúng Thiên Đạo để ngày càng trở nên tốt hơn.

Có 4 thứ dễ khiến con người ta biến đổi, sa đọa, chúng ta sẽ tập trung vào các bài học cho 4 thứ này. Đó chính là: Quyền lực, tiền bạc, gia đình và lợi ích cá nhân.

1. Quyền lực

Đây là thứ đứng đầu trong tất cả dục vọng của con người. Là thứ gây mê hoặc lớn nhất, thử thách lớn nhất của toàn nhân loại. Vì khi có quyền lực người ta hầu như sẽ có được tất cả những thứ trên đời này. Nên trong công việc và đời sống hiện nay, người ta sẵn sàng hại lẫn nhau, thậm chí giết nhau chỉ để giành quyền lực vào tay mình.

Quyền lực còn là thứ gây nghiện và không bao giờ có thể thỏa mãn, nên dẫu người kia làm chức to đến mấy vẫn luôn cảm thấy không đủ và phải có thêm nhiều nữa. Nếu kiềm chế được nó thì phẩm hạnh của con người mới có thể thăng hoa, mới có thể dùng quyền lực mà đem đến hạnh phúc cho bản thân và nhân loại.

Thông qua Càn Vi Thiên, chúng ta sẽ cùng học cách cư xử với quyền lực thế nào cho đúng. Bài học này thấp thì dành cho người cha, chồng, anh cả, cao đến lãnh đạo cơ quan, nguyên thủ quốc gia, vua chúa đều có chỗ dùng. Hiểu được bao nhiêu là do tâm của mỗi người.

Quyền lực và địa vị là do nơi mệnh trời, phúc đức tự thân

Càn nghĩa là Trời, thuộc hành Kim. Ngoài ra nó còn tượng trưng cho Vua, quan, lãnh đạo, người cha chủ gia đình, quyền lực và tiền bạc (Kim).

Quẻ Càn Vi Thiên gồm 2 quẻ đơn Càn chồng lên nhau. Quẻ trên là tượng trưng cho lãnh đạo, quẻ dưới là nhân viên.

Hàm ý là địa vị trong xã hội từ trên xuống dưới đều do mệnh Trời sắp đặt, dựa trên phúc phận của mỗi người. Xã hội là có trật tự, có trên ắt có dưới, và dù trên hay dưới đều là sự sắp đặt hoàn hảo rồi, không ai có thể vì tranh đoạt mà thay đổi được đâu.

Vì thế quẻ này dạy ta sống ở đời phải tùy kỳ tự nhiên, tập trung tích Đức hành Thiện thì mới xứng đáng với địa vị cao. Phải buông cái tâm truy cầu quyền lực xuống, cả lãnh đạo cho đến nhân viên đều không có cái tâm ấy thì mới là phúc của công ty, rộng hơn là quốc gia. Vì nếu truy cầu, tất sẽ vì tâm tham và dục vọng mà làm đảo loạn trật tự do Thần sắp đặt, như thế tạo ra nghiệp lực to lớn thì sao tránh khỏi thiên tai nhân họa đây?

Ngoài ra, khi đối xử với nhau, tâm thái phải sáng trong vô tư như Trời thì mới đúng Đạo của quẻ Thuần Càn. Đó là lý do vì sao hào từ của quẻ này là “Nguyên Hanh Lợi Trinh” (Nguyên đầu, Hanh thông, Lợi tốt, chính bền), nếu không cư xử đúng Đạo sao đạt được như thế.

Hơn nữa, cái tâm không truy cầu chính là hợp với Thiên Đạo, vì thế mà quẻ Thuần Càn mới dùng 2 quẻ Càn chồng lên làm tượng trưng cho cấp trên và dưới. Khi mà cấp trên và dưới đều đồng hóa mình với Đạo Trời, thì có gì mà họ không thể hoàn thành, có gì mà có thể làm hại quốc gia ấy, công ty ấy được. Công ty ấy, quốc gia ấy ắt phải thịnh vượng, vì Thiên Đạo chính là điều cấu thành vạn sự vạn vật, có Thiên Đạo bên mình tất sẽ có những gì đáng có. Nên đây chính là bài học đầu tiên và quan trọng nhất để các tổ chức và cá nhân đạt đến sự phát triển bền vững và mạnh mẽ.

Lãnh đạo phải thuận Thiên thừa mệnh, thế Thiên hành đạo

Không cần dùng đến cái gọi là kỹ năng lãnh đạo 4.0 (4.0 là thời đại máy móc thay thế con người làm việc trong rất nhiều lĩnh vực), hay nghệ thuật động viên gì cả.

“Lãnh đạo” chẳng phải mang hàm nghĩa rõ ràng là lãnh trách nhiệm, nhận nhiệm vụ, dẫn dắt mọi người làm đúng theo Đạo trong mọi công việc, tình huống, chức vụ đó sao? Đó là nghệ thuật lãnh đạo cao quý nhất, tồn tại xuyên suốt hàng ngàn năm.

Người có thể lên làm lãnh đạo, nắm quyền lớn chính là đã được Trời an bài theo phúc phận. Anh ta chính là biểu hiện của quẻ Thuần Càn (Trời), tượng trưng cho Trời ở nơi mà anh ta nhận trách nhiệm lãnh đạo. Kết cấu này giống y như cách sắp xếp các tầng trời từ cao xuống thấp.

Nên nhiệm vụ của anh ta chính là phải thuận theo ý Trời mà hành sự, thay Trời mà hành Đạo tại chính đơn vị của mình, đó là nghệ thuật lãnh đạo tốt nhất, là Đại Đạo.

Vậy anh ta nên làm thế nào?

Quẻ Càn tượng trưng cho Hành Kim, chỉ vũ khí kim loại. Nó chính là Hành Kim đầu tiên trong quẻ Càn, cũng tượng trưng cho quyền lực, quyền sinh sát. Nên khi lên làm lãnh đạo, lúc nắm quyền trong tay, người ta phải dùng “gươm trí huệ” để đối đãi với mọi việc.

Minh bạch chính sách, chí công vô tư: Nghĩa là phải cắt đứt hết mọi phiền não nơi sự vụ, phiền não chính là đến từ cái tình. Nên lãnh đạo phải chí công vô tư. Dùng gươm trí huệ mà cắt tình riêng, để cho nhân dân thấy được sự minh bạch của chính sách mà vui lòng cống hiến. Làm minh bạch chính sách chính là làm sáng tỏ Đạo trời vậy.

Minh bạch tài chính, khuyến khích đạo đức: Hành Kim còn tượng trưng cho tiền bạc, vì quẻ Thuần Càn có 2 quẻ Càn. Quẻ thứ hai chính là tượng trưng cho tiền bạc. Người nắm quyền ắt sẽ có nhiều tiền, vì tiền là một công cụ phải có của người lãnh đạo, đây là tiền chân chính. Tiền này là dùng để phát triển đất nước hay công ty, đem lại đời sống ấm no cho nhân dân, làm điều tốt chứ không phải để xây nhà riêng cho lãnh đạo. Tiền bạc cần nhất chính là phải rõ ràng, minh bạch. Tỷ phú Warren Buffet có nói:

“Chúng tôi tin tưởng rằng sự trung thực sẽ giúp ích chúng ta trong vai trò nhà quản lý: Một tổng giám đốc (CEO) lừa dối người khác ngoài đời cuối cùng cũng sẽ lừa dối bản thân”.

Vì tiền bạc là công cụ của nhà lãnh đạo, là do Trời ban, dùng để thay Trời hành Đạo, nên tiền bạc phải minh bạch, phải dùng để tạo ra một cuộc sống đầy đủ để nhân dân không còn lo cơm áo mà tập trung phát triển đạo đức, sống quay về nguồn cội, thăng hoa cảnh giới tinh thần của toàn xã hội.

Có như vậy thì mới được Thiên thượng công nhận mà giúp cho vận số của quốc gia, dân tộc đó ngày càng tươi sáng hơn. Hãy nghĩ xem, bạn muốn giao tiền vào tay một người trung thực và quản lý tiền bạc chuẩn mực, hay muốn giao vào tay một người tham lam ích kỷ?

Warren Buffet nói về tiền của ông khi đã là tỷ phú: “Tôi chỉ thay mặt Chúa Trời trông coi số tiền đó mà thôi”.

Làm trái Thiên Đạo, sẽ bị hủy diệt và quả báo

Trong các bài học, lẽ dĩ nhiên sẽ có bài học về các hậu quả nếu làm sai.

Càn Vi Thiên là chân chính, vậy làm sai tức là bạn làm điều bất chính.

Nghĩa là lạm dụng quyền lực để kiếm tiền bất chính, làm giàu bất minh. Vậy hậu quả sẽ như thế nào? Chính là quả báo sẽ đến từ Trời, chiểu theo nguyên lý Ngũ Hành, không ai có thể tránh thoát được và rất là khủng khiếp. Vì lãnh đạo là do Trời chọn để thay Trời hành Đạo, tạo phúc cho muôn dân, nên làm sai thì ắt phải nặng hơn người khác.

Quẻ thuộc hành Kim, Kim khắc Mộc, nên những người làm giàu bất chính sẽ bị bệnh nan y về gan, phổi hay về da hành hạ khủng khiếp. Mà bệnh do nghiệp gây ra nên hoàn toàn không thể dùng tiền của bạn để chữa dứt được.

Nhiều tiền bất chính quá nghĩa là Kim quá vượng, Kim vượng tất Mộc suy. Kim nếu là chính thì sẽ là gươm trí tuệ, nhưng nếu tà lại là thanh đao cắt đứt lòng Nhân (thuộc Mộc) và khiến bạn làm chuyện ác hại người, tàn phá thiên nhiên. Mộc lại tượng trưng cho sự phù hộ của Thần Phật, nên coi như cuộc đời tâm linh được Thần Phật bảo hộ của bạn đã chấm hết kể từ khi bạn kiếm tiền bất chính. Nên không chỉ kiếp này, mà hậu quả bạn gây ra chết rồi vẫn trả không sao hết, do không còn được Thần Phật phù hộ nữa. Chưa kể Kim (tiền bất chính) còn sinh Thủy, vốn còn có nghĩa là dục vọng thấp hèn, sắc dục sẽ khiến bạn lao đầu vào hủy diệt triệt để khi phung phí tiền vào ăn chơi trác táng và tình dục. Đây là điều mà Thần Phật coi là ghê tởm nhất, nên điểm này thực sự ghi thêm một dấu chấm hết vào sinh mệnh của bạn.

Không như người ta nghĩ rằng chết là hết, nên con người ngày nay mới dám hành ác mà không cần suy nghĩ. Mà sự thực là linh hồn con người là bất diệt, không phải chỉ có một đời này, nên hậu quả một đời gây ra đến lúc nhắm mắt mới là lúc bắt đầu trả giá. Còn gì đau khổ hơn khi linh hồn trả giá qua vô tận thời gian nơi hỏa ngục mà không có ngày siêu sinh.

Giải pháp duy nhất chính là phải sống đúng với Thiên Đạo, làm lành tránh dữ mà thôi.

Ví dụ rõ ràng nhất hiện nay, các tỷ phú người Do Thái và Âu Mỹ vốn đa phần theo đạo Thiên Chúa, họ rất tin tưởng và hay hành Thiện tích đức. Bạn hãy nhìn xem, họ đến già hơn 70 tuổi mà vẫn hồng hào khỏe mạnh, vẫn kinh doanh và đem tiền bạc mình kiếm được để làm từ thiện. Vợ chồng Bill Gates, Warren Buffet, George Soros là những ví dụ điển hình.

2. Tiền bạc

Warren Buffet đã từng nói: “Trong số những tỷ phú mà tôi quen biết, tiền bạc chỉ càng làm hiện rõ bản chất của họ. Nếu họ là những thằng hèn trước khi có tiền, thì họ cũng chỉ là một thằng hèn với một tỷ đô la”.

Cũng có người cho rằng “Tiền là Tiên là Phật…”

Vậy thì tiền là gì? Tại sao lại phải cần có tiền trong đời sống? Có bao giờ bạn lại thắc mắc một điều hiển nhiên như vậy chưa?

Bỏ qua định nghĩa của các nhà kinh tế học, tiền thực chất chính là một phương tiện mà Thần Phật cho phép hiện diện ở cõi người vì nhiều lý do. Lý do quan trọng nhất chính vì tiền là thuốc thử mạnh và hữu hiệu nhất để phân định ra: Quân tử hay tiểu nhân, tham hay không tham. Để từ đó Thiên thượng có thể định ra họa phúc cho con người tùy theo tâm cảnh và nghiệp lực của họ, thông qua cách đối đãi của họ với tiền.

Vậy theo quẻ Càn Vi Thiên thì chúng ta cần đối đãi thế nào với tiền?

Biết đủ là đủ, đừng chạy theo đồng tiền

Tiền cần cho cuộc sống và có thể mua được rất nhiều thứ trên đời. Nên người ta mới trầm mê trong kiếm tiền mà làm đủ việc bại hoại, người xưa trọng nghĩa khinh tài, nhưng người nay thì vì tài mà vứt bỏ đạo nghĩa. Điểm nổi bật nhất của tiền chính là: người có tiền không bao giờ thấy “đủ” mà luôn tìm cách kiếm thêm càng nhiều càng tốt. Chính là “tâm tham”.

Đây chính là căn nguyên của biết bao nhiêu bất hạnh trong đời.

Tiền thuộc Kim trong ngũ hành, quẻ Càn Vi Thiên có 2 quẻ Càn Kim chồng lên nhau tức là Thuần Kim, là tượng đồng tiền lớn nhất trong trời đất này. Vì thế tiền chính là Trời cho, nên phúc lộc mỗi người là có hạn chứ không phải vô hạn.

Vậy nếu tiền của tôi có hạn mà tôi muốn kiếm quá hạn mức đó thì sao?

Cái được chẳng bù cái mất: Bạn sẽ kiếm thêm được nhưng phần bạn kiếm thêm chính là tiền của người khác. Vì trong quá trình kiếm tiền để thoả mãn lòng tham, người ta sẽ làm tổn hại lợi ích của người khác. Bạn được tiền thì phải mất Đức bù cho người kia, và khi mất Đức, bạn sẽ phải gánh thêm một số tai họa khác vì thiếu Đức chống đỡ. Các tai họa về bệnh đều có nói trong phần bên trên. Nếu bạn vẫn cảm thấy bản thân đủ Đức và đủ sức khỏe để trả giá thì cứ việc chạy theo đồng tiền vậy.

Tiền tương ứng với phúc đức tự thân – hãy sống có trách nhiệm

Càn Vi Thiên là quẻ Thuần Kim lớn nhất, cũng là nguồn tiền to nhất trong vũ trụ này. Chính là ý nói tiền do Trời cho, hay Tiền của Trời. Vậy thì ai mới xứng có nhiều tiền trên đời này?

Đó là ý nghĩa ẩn ngay trong quẻ này: Chỉ có người có tư cách đạo đức và phúc phận lớn mới có tư cách có nhiều tiền. Hay nói sâu xa hơn, những người mà hiện nay có rất nhiều tiền trong tay chính là do đời trước họ đã từng tu luyện thâm sâu, nên kiếp này đắc phúc báo to lớn. Vì người chân tu là những người có đạo đức cao nhất. Do đó, trách nhiệm của những người nắm nguồn tiền lớn trên đời là phải thay Trời hành đạo, dùng tiền để làm những việc lớn mà Trời an bài nơi cõi người. Nếu người đó mà dùng tiền chỉ ích kỷ cho cá nhân, bản thân họ cũng sẽ bị tước mất phúc lộc đó.

Nhưng trong xã hội nhiễu nhương kim tiền này, muốn sống tốt quả là khó lắm thay! Khác nào đoá hoa sen giữa bùn lầy hôi tanh mà vẫn thanh khiết và chân chính, không nhuốm chút ô trọc. Chính là dù có ít tiền hay nhiều, dù có bần cùng hay sống giữa núi tiền vẫn không để tâm thân vấy bẩn mà làm điều trái đạo đức. Chỉ dùng tiền phục vụ cho các mục đích sống căn bản nhất để tồn tại, như sen kia hút nước và dinh dưỡng từ bùn mà trổ hoa.

Hoa sen được xem là loài hoa của nhà Phật. Vì thế, đây chính là cách sống mà chúng ta nên chọn để có thể giữ và tăng cường phúc báo tự thân. Khi sống ở cảnh giới này, chỉ có người như bạn mới hiểu giá trị thực sự của đồng tiền và trân quý cuộc sống này hơn nữa. Hạnh phúc hay đau khổ chính là từ một niệm của tự thân. Đừng để tiền quyết định việc ấy thay bạn.

Muốn nhiều tiền, hãy sống đẹp và giúp nhiều người

Bạn muốn nhiều tiền ư, hãy xem phúc đức tự thân có đủ không rồi hãy quyết định có nên quá tranh đấu hay không? Một khi trong quá trình sống bạn tích đủ Đức, đủ phúc phận thì mọi việc đều sẽ thuận lợi, tiền bạc sẽ tự đến bằng nhiều cách khác nhau.

Bạn có đủ Đức, Đức càng lớn địa vị sẽ càng cao và càng nắm nhiều tiền, vì sự thành đạt của bạn chính là nguồn trợ giúp cho hàng vạn người khác. Nên thay vì nghĩ cách kiếm nhiều tiền cho bản thân, hãy nghĩ cách làm lợi cho thiên hạ càng nhiều càng tốt.

Thiên hạ sẽ tự đưa bạn lên đúng vị trí tương ứng với khả năng giúp người của bạn. Nên hãy cố gắng suy nghĩ vì người khác, và giúp người bất cứ lúc nào có thể.

Hãy suy ngẫm câu nói của đại tướng Lâm Tắc Từ nhà Thanh:

“Hải nạp bách xuyên, hữu dung nãi đại.

Bích lập thiên nhận vô dục tắc cương”

Tạm dịch:

Biển lớn dung nạp trăm sông, có bao dung mới trở nên vĩ đại.

Vách núi nghìn trượng sừng sững, không dục vọng thì luôn vững vàng.

Biển to lớn hay núi sừng sững tượng trưng cho sự nghiệp hay tài phú cự đại mà một đời con người có thể tạo ra. Nếu không phải có một tấm lòng bao dung như biển, một cái tâm sáng vững vàng không hề vì dục vọng cá nhân, thì làm sao mà tạo nên sự nghiệp vĩ đại nhường ấy.

Quang Chấn – Tĩnh Thuỷ